دوره 16، شماره 1 - ( بهار 1400 )
جلد 16 شماره 1 صفحات 79-77 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sheikhy-Chaman M, Souresrafil A, Abulhasanbeigi N, Bazrafshan M, Harati-Khalilabad T. Educational Policy-making During the Covid-19 Epidemic: Justice-Oriented Perspective. jmed 2021; 16 (1) :77-79
URL: http://jmed.ssu.ac.ir/article-1-1202-fa.html
URL: http://jmed.ssu.ac.ir/article-1-1202-fa.html
شیخی چمان محمدرضا، صوراسرافیل اقدس، ابوالحسن بیگی نسرین، بذرافشان میترا، هراتی خلیل‌آباد تورج. سیاست‌گذاری آموزشی در دوره اپیدمی کووید-19: نگاه عدالت محور. مجله مركز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشكي يزد. 1400; 16 (1) :77-79
دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران ، toorajharati@gmail.com
چکیده: (2182 مشاهده)
شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ که سرآغاز تحولی عظیم در جهان بود برای نخستین بار از شهر ووهان واقع در کشور چین گزارش شد و در تاریخ 31 ماه دسامبر سال 2019 (10 دی سال ۱۳۹۸) سازمان جهانی بهداشت وقوع اپیدمی ناشی از ویروس را رسما اعلام کرد. در ادامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ 19 فوریه سال 2020 (۳۰ بهمن سال ۱۳۹۸) اعلام کرد که نتایج آزمایش اولیه ۲ مورد مشکوک ابتلا به کرونا در شهر قم مثبت بوده و این موضوع مقدمه تایید حضور ویروس کرونا در ایران بود (1،2). این اپیدمی همه بخش‌های کشور اعم از امور آموزشی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را مختل کرد و تغییراتی بنیادی در آن‌ها متناسب با شرایط جدید صورت گرفت. نظام آموزشی کشور نیز که تا قبل از وقوع اپیدمی عمدتا مبتنی بر سیستم آموزشی سنتی (حضوری) بود از گزند این اپیدمی در امان نماند و مراکز مختلف آموزشی در سطوح گوناگون در راستای پیشگیری از شیوع هر چه بیشتر بیماری به تعطیلی کشیده و عمده آموزش‌ها صرفا بصورت مجازی ارائه شد. بدین ترتیب مراکز تجربه نسبتا جدیدی را در این زمینه تجربه کرده و همین موضوع چالش‌هایی را برای ارائه‌دهندگان و گیرندگان آموزش عالی ایجاد کرد که تمرکز این مقاله از نوع نامه به سردبیر صرفا حوزه علوم پزشکی می‌باشد. همچنین در همه قسمت‌های نامه، دانشجو معادل فراگیر، آموزش مجازی معادل آموزش الکترونیکی و آموزش سنتی معادل آموزش حضوری است.
دروس دانشگاهی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به گروه‌های اصلی مختلف اعم از تئوری، عملی، بالینی،
آزمایشگاهی، کارآموزی و کارورزی تقسیم‌بندی‌شده که هر کدام الزامات و زیر ساخت‌های آموزشی خود را داشته و در کنار اجرای این برنامه‌ها، کارگاه‌های توانمندسازی متنوعی نیز از سوی مراکز آموزشی برگزار می‌شود تا با بکارگیری همه این ظرفیت‌ها فارغ‌التحصیلانی توانمند وارد عرصه ارائه خدمات مراقبت سلامت شوند و سلامت مردم که از اهداف اصلی و بنیادی در هر دولت و سیستم سلامتی است به شکل مطلوبی تامین شود، لذا ضروری است با توجه به حساسیت موضوع به مسائل آموزشی در این حیطه توجه کافی شود. از زمان آغاز اپیدمی تا بدین لحظه اقدامات پراکنده‌ای نیز از طرف مراکز آموزشی انجام گرفته که به‌نظر می‌رسد در راستای ایجاد خروجی مطلوب کافی نبوده‌اند و همچنان درصد قابل‌توجهی از دانشجویان از دریافت آموزش‌های با کیفیت محروم هستند. صرف‌نظر از اقدامات صورت‌گرفته گذشته، مشورت با صاحب‌نظران حوزه آموزشی، بررسی تجربه کشورهای موفق و پیشرو، قابلیت اجرا، کاربردی بودن، میزان تاثیرگذاری بر هدف مورد نظر و همچنین درنظرگرفتن شرایط فعلی نظام‌آموزشی کشور، می‌توان راهکارهای زیر را مطابق جدول شماره 1 در راستای بهبود وضعیت موجود امورات آموزشی-پژوهشی و بسط عدالت آموزشی پیشنهاد داد که در چهار حیطه کلی مدیران آموزشی دانشگاه، اساتید، طراحی سامانه و همکاری بین‌بخشی بیان شده‌اند:
دروس دانشگاهی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به گروه‌های اصلی مختلف اعم از تئوری، عملی، بالینی،
آزمایشگاهی، کارآموزی و کارورزی تقسیم‌بندی‌شده که هر کدام الزامات و زیر ساخت‌های آموزشی خود را داشته و در کنار اجرای این برنامه‌ها، کارگاه‌های توانمندسازی متنوعی نیز از سوی مراکز آموزشی برگزار می‌شود تا با بکارگیری همه این ظرفیت‌ها فارغ‌التحصیلانی توانمند وارد عرصه ارائه خدمات مراقبت سلامت شوند و سلامت مردم که از اهداف اصلی و بنیادی در هر دولت و سیستم سلامتی است به شکل مطلوبی تامین شود، لذا ضروری است با توجه به حساسیت موضوع به مسائل آموزشی در این حیطه توجه کافی شود. از زمان آغاز اپیدمی تا بدین لحظه اقدامات پراکنده‌ای نیز از طرف مراکز آموزشی انجام گرفته که به‌نظر می‌رسد در راستای ایجاد خروجی مطلوب کافی نبوده‌اند و همچنان درصد قابل‌توجهی از دانشجویان از دریافت آموزش‌های با کیفیت محروم هستند. صرف‌نظر از اقدامات صورت‌گرفته گذشته، مشورت با صاحب‌نظران حوزه آموزشی، بررسی تجربه کشورهای موفق و پیشرو، قابلیت اجرا، کاربردی بودن، میزان تاثیرگذاری بر هدف مورد نظر و همچنین درنظرگرفتن شرایط فعلی نظام‌آموزشی کشور، می‌توان راهکارهای زیر را مطابق جدول شماره 1 در راستای بهبود وضعیت موجود امورات آموزشی-پژوهشی و بسط عدالت آموزشی پیشنهاد داد که در چهار حیطه کلی مدیران آموزشی دانشگاه، اساتید، طراحی سامانه و همکاری بین‌بخشی بیان شده‌اند:
| حیطه | اقدام متناسب |
| مدیران آموزشی دانشگاه | برگزاری دوره آموزشی توانمند سازی اساتید در راستای فراگیری الزامات آموزش به شکل مجازی و پیوند با این نوع آموزش توسط آنان |
| تشکیل کمیته‌های ارزیابی کیفیت آموزش در طول ترم تحصیلی و ارائه بازخورد متناسب به اساتید و دانشجویان | |
| برگزاری جلسات منظم اشتراک گذاری تجربیات کار با سیستم‌های آموزشی مجازی برای اساتید | |
| شناسایی کامل سایت‌های علمی و دانشگاهی و رایگان نمودن ترافیک آن‌ها برای استفاده اساتید و دانشجویان | |
| طراحی و اجرای پژوهش‌های کمی و کیفی با هدف ارزیابی تداوم بلند مدت مدل‌های آموزش مجازی و انتخاب مدل بهینه از منظر اساتید و دانشجویان | |
| اعطای وام خرید تجهیزات الکترونیکی همچون گوشی همراه و لپ‌تاپ بدون بهره و با اقساط بلند مدت به دانشجویان و اعطای تجهیزات رایگان به دانشجویان دارای خانوار کم‌درآمد | |
| اساتید | نگاه اختصاصی و تفکیک‌بندی کامل دروس بر مبنای نوع الزامات مورد نیاز و ارائه آموزش‌های متناسب با آن |
| تقسیم نمره دروس در طول ترم تحصیلی به بخش‌های مختلف و تعریف فعالیت‌های متنوع برای هر بخش | |
| طراحی سامانه | تقویت سامانه‌های داخلی ارائه‌دهنده سرویس‌های آموزش مجازی با امکان اتصال آسان تعداد زیادی از کاربران |
| طراحی سامانه‌های دسترسی به متن کامل پایان‌نامه‌های دانشگاهی | |
| طراحی سامانه‌های جامع انجام امور اداری | |
| همکاری بین بخشی | همکاری مراکز با یکدیگر و استفاده از ظرفیت دانشگاه‌های مختلف کشور برای واحدهای عملی و آزمایشگاهی در راستای استفاده دانشجویان از امکانات آموزشی شهر محل سکونتشان |
| امکان گذراندن دوره‌های کارآموزی و کاروزی فراگیران رشته‌های بالینی در شهر محل سکونتشان به منظور مهارت‌افزایی دانشجویان و متقابلا استفاده از ظرفیتشان برای کمک به کادر نظام سلامت کشور | |
| در اختیار قرار دادن داده‌های خام و همکاری سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی با دانشجویان در راستای جمع‌آوری اطلاعات و تکمیل پژوهش‌های نیمه تمام مرتبط با قبل از اپیدمی و در حین اپیدمی |
در مجموع باید توجه داشت که بخشی عمده‌ای از تامین و تضمین نیازهای سلامت آحاد مختلف جامعه در گروی نظام سلامتی کارآمد با سرمایه انسانی و ارائه‌دهندگان ماهر و شایسته در همه سطوح خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی است (3) که تحقق این مهم در گروی ارائه آموزش‌های با کیفیت می‌باشد (4)، لذا نیاز است تا در طول دوره اپیدمی کووید-19 در کشور سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک، جامع و با رویکرد مبتنی بر شواهد در حوزه آموزش علوم‌پزشکی انجام شود تا با تامین زیر ساخت‌های مورد نیاز و رفع کاستی‌ها و نواقص موجود فعلی، نظام آموزشی کشور با تغییرات حاصله ناشی از اپیدمی بیش از پیش همگام شود. همچنین در صورت اعمال صحیح اصلاحات و پایه‌ریزی دقیق آموزش مجازی در کشور، در دوره پس از اپیدمی نیز می‌توان در راستای اهداف مختلفی همچون کاهش هزینه‌ها، کاهش رفت وآمدهای غیر ضروری، توجه بهتر به نیاز مخاطبین، سهولت دسترسی به منابع آموزشی متنوع، امکان ضبط فعالیت‌ها و همچنین امکان به‌روز رسانی سریع اطلاعات از ظرفیت آموزش مجازی استفاده بهینه کرد (5). در پایان ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از کاستی‌های موجود فعلی همانند عدم پوشش شبکه سراسری اینترنت و مشکلات مرتبط با این شبکه در کشور نیازمند اقدامات زیرساختی در سطحی کلان و وجود همکاری‌های بین‌بخشی نظام سلامت با سایر سازمان‌ها بوده و بعضا خارج از حیطه سیاست‌گذاری آموزشی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.
نوع مطالعه: نامه به سردبير |
موضوع مقاله:
آموزش پزشكي
دریافت: 1400/2/8 | پذیرش: 1400/3/10 | انتشار: 1400/3/23
دریافت: 1400/2/8 | پذیرش: 1400/3/10 | انتشار: 1400/3/23
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
